ADATA’nın giderek yavaşlayan SSD’si: Aynı isim altında tamamen farklı/yavaş kontrolcü ve NAND Flash

Yeni sistem kuranların ya da mevcut sistemini hızlandırmak isteyenlerin ilk başvurduğu yöntemlerden birisi SSD takviyesi.

Kaydadeğer iyileşme sağlayan bu yükseltme yöntemiyle bilgisayarınız ikinci baharını yaşayabiliyor. Oyunlarda FPS artışı sağlamasa da genel bilgisayar kullanımında değdi dedirtecek gelişme katediliyor.

Farklı donanım aynı ad

Burada bütçenize ve ihtiyaçlarınız uyan SSD’yi seçerken bağımsız inceleme ekiplerinin yayınladığı incelemelere bakarak karar vermek gerekiyor. Peki ya üreticiler aklınıza gelmeyeni yani inceleme ekiplerine gönderdikleri modelleri sonradan aynı adlandırma altında değiştirip herhangi bir bilgi sağlamadıysa?

Geçmişte bu durum çokça kez tekrar etse de firmalar yaşananlardan ders almamış olmalı ki aynı olay farklı firmalarda ortaya çıkmaya devam ediyor.

Daha iyi donanıma geçen üreticiler

Öncelikle tüketiciler adına olumlu gelişmelerden başlayalım. Crucial’ın 64 katmanlı NAND’larla duyurduğu MX500 SSD’leri aradan geçen zaman içerisinde 64 katmanlı kümelerin üretiminin durmasıyla 72 katmanlı daha iyi NAND yongalarla üretilmeye başlanmıştı.

Firma BX500 SSD’lerinde TLC tipi NAND Flash yongalardan QLC’ye geçmesi neticesinde ise farklı kapasite seçenekleriyle farklı modeller sunmuştu.

Olumsuz örnekler çoğalmaya devam ediyor

Olumsuz örnek olaraksa biraz geriye dönüp baktığımızda Kingston’ın V300 SSD’sinde gittiği değişikliği şeffaf bir şekilde paylaşmamasının ardından gördüğü tepki neticesinde daha dikkatli hale gelmesini örnek verebiliriz.

Tabi firma en son KC2000 serisinin NVMe SSD’lerini sadece NAND Bus arayüzü hızını arttırarak KC2500 olarak satışa sunmuştu. Olumlu bakmak gerekirse isim değişikliğine gidilmesi tüketiciler açısından farklılık oluşturması açısından güzel bir detay.

WD ise Black SN750 NVMe SSD’sini yalnızca yazılım güncellemesi yaparak ‘’yeni’’ Black SN750 olarak satışa sunmuştu. Tabi bunu kullanıcıların lehine yapmak da mümkün. Geçmişte Crucial, M4 SSD kullanıcılarına sağladığı ücretsiz yazılım güncellemesiyle %20 performans artışı sağlamıştı.

Olumsuz örneklerin sonuncusu ise ADATA’nın XPG SX8200 Pro SSD’sinde gittiği değişiklik oldu. Yukarıda da belirttiğimiz gibi kullanıcı tarafında tek kabul edilebilecek değişiklik adlandırmada bu durumu belirtecek şekilde güncellemeyle birlikte daha hızlı kontrolcü veya NAND Flash kullanımı olabilir.

Hangi XPG SX8200 Pro?

ADATA’nın stratejisi ise daha yavaş kontrolcüye ve NAND Flash yongasına sahip fakat aynı model adını taşıyan SSD’leri piyasaya sürmek olmuş.

İşin daha da üzücü yanı ise kullanıcıların şu anda piyasada birden fazla konfigürasyonda bulunan bu modelleri birbirinden ayırt etmesi için teker teker denemekten başka çaresi yok.

Tom’s Hardware’in farkettiği duruma göre 2018 yılında incelenmesi için ellerine ulaşan XPG SX8200 Pro ile perakende satıcılardan rastgele aldıkları ve ADATA’tan tekrardan istedikleri örnek SSD birbirinden farklı donanımlar içeriyor. Üstelik perakendede satılan modelin orijinal sürücüye göre %41’e varan farkla geride kaldığı görülmüş.

Elde bulunan 3 XPG SX8200 Pro’lardan 2018 yılında incelenen model 650 MHz’de çalışan SM2262ENG kontrolcüsünün denetimindeki IMFT’nin 64 katmanlı TLC NAND Flash yongalarından oluşuyor.

ADATA’dan tekrar XPG SX8200 Pro istendiğinde gönderilen SSD ise yine SMI imzası taşısa da 575 MHz’de görev yapan SM2262G kontrolcüsünün altında çalışan Micron’ın 96 katmanlı TLC NAND Flash birimleri üzerinde yükseliyor.

İnceleme ekibinin tamamen rastgele olması için herhangi bir kullanıcı gibi sipariş vererek elde ettiği XPG SX 8200 Pro ise 575 MHz’de görev yapan SM2262G kontrolcüsünün denetimindeki Samsung imzalı 64 katmanlı TLC kümelerinden oluşuyor. Kafanız karıştıysa bunu anormal karşılamayın çünkü durum en baştan anormal.

ATTO

Farklı donanımın neticesinde performans sonuçları da kaydadeğer ölçüde farklılaşıyor. ADATA’nın sitesinde sıralı okuma/yazma operasyonları için 3.5/3.0 GB/s, rastgele okuma/yazma işlemleri içinse 390K/380K IOPS’a kadar performans sunacak SSD’ler ATTO testinde ter döktüğünde inceleme ekibince V3 olarak adlandırılan, rastgele satın alınan SSD’nin yazma testinde aynı ada sahip diğer 2 SSD’nin 500 MB/s gerisinde kaldığı gözlemlenmiş.

CrystalDiskMark

Popüler SSD test yazılımı CrystalDiskMark’ta ise 2018 yılında test edilen orijinal XPG SX8200 Pro yine ADATA’nın gönderdiği yeni XPG SX8200 Pro’dan okuma testinde %9.3 hızlı konumda iken satın alınan XPG SX8200 Pro V3’e okuma testinde %8.9’luk fark atmış.

Sıra derinliği 1’den 8’e yükseltildiğinde ise V3 çözümünün %14.5’lük payla geride kalması dikkat çekiyor. Üstelik herhangi bir kullanıcının edineceği XPG SX8200 Pro, orijinal XPG SX8200 Pro gibi 3.5/3.0 GB/s’lik sıralı okuma/yazma performansı gösterememiş de. Rastgele operasyonlarda %15-21’lik payla geriye düşen V3 iddia edilen IOPS değerlerine hiç yaklaşamamasının yanı sıra 350K sınırını bile geçememiş. Orijinal XPG SX8200 Pro’nun 400K sınırını geçmeyi başarmasının altını çizelim.

Uzun süreli yük testi

Şimdiye kadarki testler sentetik testlerdi. SSD’nin uzun süren yük altında ne yaptığı günlük kullanıcıları pek ilgilendirmese de yeri geldiğinde bu sistem niye yavaş sorusunu sorulmasına neden olan önemli bir kıstas.

LC/QLC tabanlı SSD’lerde uzun süren yük altında SSD’nin yavaşlamaması adına oluşturan ve hücrelerin SLC tipi bellek gibi kullanılarak performansın korunmasını sağlayan psödo SLC özelliği bir süredir güncel SSD’lerde yer alıyor. Orijinal ve ADATA’nın yeni gönderdiği XPG SX8200 Pro'da bu özellik bulunuyor.

160 GB’a ulaşabilen dinamik psödo SLC önbellek sayesinde uzun süre tutunabilen iki XPG SX8200 Pro’nun aksine sıradan bir kullanıcın alacağı XPG SX8200 Pro yani V3 SSD ise sabit 12 GB SLC önbelleği nedeniyle saniyeler sonra adeta tökezlemiş.

Oyun testlerinde modeller arasında fark %3 olarak ölçülürken XPG SX8200 Pro V3 50 GB boyutundaki çeşitli türdeki verileri içeren dosyanın kopyalandığı senaryoda %36-41’e kadar yavaş kalmış.

PCMark 10 Storage

PCMark 10’un depolama başlığında stresse sokulan üç XPG SX8200 Pro’dan satın alınanın tam sistem testinde performansından %35 ödün verdiği gözlemlenmiş ki düşülen seviye normalde Samsung 980 Pro seviyesi denilebilecek bir SSD için oldukça düşük bir noktaya tekabül ediyor.

Son olarak satışa sunulan donanımlarda yapılacak değişikliklerde şeffaflığın önemi bir kere daha hatırlanmış oluyor. Değişiklik başta vurguladığımız üzere performans, verimlilik veya dayanıklılık gibi alanlarda ancak kullanıcının lehine olduğu durumlarda kabul edilebilir.

Üzücüdür ADATA XPG SX 8200 Pro’nun sonradan edinilen her iki modeli de orijinal sürücünün gerisinde kalmış. Üstelik sıradan kullanıcının bu SSD’lee arasında ayrım yapabilmesi için bir yol da bulunmuyor.

Ayrıca Bkz.Nvidia: Stok sıkıntısında tek sorun GPU değil

SSD alacak kullanıcıların bu gibi durumlardan korunmak için atabileceği adım tercihini kendi kontrolcü ve NAND yongasını üreten firmalardan yana kullanmak olacaktır.