Türkiye'nin ilk 'cep uydusunu' SpaceX uzaya fırlatacak

Türkiye'de geliştirilen ilk 'cep uydu' (PocketQube) çok yakında uzaya fırlatılıyor. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Mühendislik Fakültesi öğrencileri tarafından hazırlanan Grizu-263A isimli minik uydu, 14 Ocak 2021'de SpaceX'in Falcon 9 roketiyle alçak-Dünya yörüngesine gönderilecek. 

Uzay araştırmalarında uygun maliyetli uydu tasarımları son yıllarda büyük ilgi görüyor. Bu alanın en çok kullanılan CubeSat standardı örneğin şu anda NASA gibi dev uzay ajanslarından lise öğrencilerine kadar hemen her ölçekte bilimsel araştırma kurumlarının kolaylıkla uzaya ulaşabilmesini sağlamıştı. Ülkemizde de örneğin İTÜ bugüne kadar 3 farklı CubeSat projesini başarıyla uzaya taşıdı. NASA gibi dev uzay ajansları ise CubeSat standardıyla düşük maliyetli derin uzay araştırmaları gerçekleştiriyor.

2010'lu yılların başlarında ortaya çıkan PocketQube standardı ise CubeSat'ı bir adım öteye götürüyor. PocketQube uyduları 5x5x5 cm gibi çok küçük boyutlara sahip olmasına rağmen birbirinden etkileyici marifetlere sahip. Tasarım ekibinin isteklerine göre yerleştirilen sensörlerle farklı alanlarda küçük çaplı araştırmalar gerçekleştirilebiliyor. Ayrıca sadece 250 gram ağırlıkta olması sayesinde de sadece birkaç bin dolarlık maliyetle uzaya fırlatılabiliyor.

PocketQube standardında şu anda birçok farklı üniversite ve küçük araştırma gruplarında uydular geliştiriliyor. Ancak bugüne yalnızca 10 PocketQube uydusu yörüngeye gönderilmişti. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi öğrencileri Grizu-263A uydusuyla bu alanda ilk 20'ye girerek önemli bir başarıya imza atmış olacak.

Uydu, fırlatıcı firmaya teslim edildi

Grizu-263 Uzay Takımı Kaptanı Çağla Aytaç Dursun, AA'ya yaptığı açıklamada, "İki yıllık süreçte tasarım, üretim ve test aşamalarını tamamlamış olduğumuz Grizu-263A uydumuzun fırlatıcı firmaya teslimi gerçekleştirildi." ifadelerini kullandı. Dursun ayrıca şöyle konuştu:

"Cep uydumuz uzay çalışmaları için çok önemli bir teknoloji yeniliği taşıyor. 250 gram ağırlığındaki uydu üzerinde üretilen tüm alt sistemleri test ederek eğer başarılı olunursa ileride yurt dışına katma değeri yüksek teknoloji ihraç etmeyi hedefliyoruz. Grizu-263A, yerleşik bilgisayar (OBC), elektrik-güç (EPS), haberleşme (COMM) ve pasif manyetik stabilizasyon (PMAC) alt sistemleri olmak üzere 4 alt sistemden oluşuyor. Takımımızın öncelikli hedefi, bu kadar küçük bir uyduyla uzay ve dünya arasında sağlıklı haberleşme sağlayarak tüm alt sistemlerin testini gerçekleştirmek, pasif manyetik alt sistemiyle uydunun uzayda sağlıklı bir şekilde yörüngede kalabilmesini sağlamak."

263 madencinin ismi uzaya gönderilecek

Dursun, birçok tarihi görevi başarmış, Türkiye'nin önemli uydularını uzaya gönderecek bu roketle ülkenin ilk cep uydusu Grizu-263A'nın da gidecek olmasının kendileri için tarihi bir an olacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Uzay konusunda en büyük maliyetleri oluşturan fırlatma safhasının en büyük etkeni olan ağırlık durumu gelecek yıllarda çalıştığımız uydu standartlarının önemini artıracak. 250 gram ağırlığındaki bir uyduyla birçok farklı görevi başarmamız mümkün olacak. Bu sayede fırlatma maliyetleri çok düşecek ve uzay yarışında önemli bir noktada bulunan alçak dünya yörüngesi için yapılan çalışmalarda ülkemiz önemli bir noktaya gelecek. Bizler de Milli Teknoloji Hamlesi bilinciyle ülkemizin hem bu tip küçük uydulara hem de alçak dünya yörüngesinde söz sahibi olabilmesi için tüm gücümüzle çalışamaya devam edeceğiz. Uzaya isimlerini göndereceğimiz 3 Mart 1992'de Kozlu'daki grizu patlamasında hayatını kaybeden 263 madencimizi de rahmetle anıyorum. 'Karanlık maden ocaklarından uzayın sonsuz derinliklerine uzanan bir Zonguldak hikayesi' diyerek çıktığımız bu yolda önce takım arkadaşlarıma daha sonra da bize inanan herkese teşekkür ederim."