Uzay çöplüğü: İki eski uydu, bu hafta Dünya yörüngesinde çarpışabilir

Dünya yörüngesinde bulunan iki eski uydu, önümüzdeki günlerde birbiriyle çarpışabilir. Uzay atık izleyicisi LeoLabs tarafından yapılan açıklamalara göre, 1983 yılında fırlatılan uzay teleskobu IRAS ve 1967 yılında fırlatılan askeri uydu Poppy 5B (1967-053G) önümüzdeki Perşembe günü birbirlerine çok yakın bir konumdan geçecek.

IRAS uzay teleskobu oldukça büyük bir uydu olarak dikkat çekiyor. 1 tonun üzerinde bir ağırlığa ve 3,6 metre gibi bir uzunluğa sahip. Yapılan açıklamalara göre dev teleskop en son Kasım 1983'te Dünya'ya sinyal göndermiş, yani neredeyse 40 yıldır alçak-Dünya yörüngesinde dev bir çöp halinde dönüyor. 

Askeri uydu Poppy 5B ise 85 kilogramlık ağırlığıyla görece daha küçük boyutlara sahip. Poppy 5B'nin üzerinde ayrıca GGSE-3 isimli yaklaşık 4,5 kilogram ağırlığında deneysel bir araştırma uydusunun da bulunduğu belirtiliyor. 

Çarpışma olasılığı düşük

LeoLabs'ın açıklamalarında iki uydunun yaklaşık 900 kilometrelik bir yükseklikte yer aldığı belirtilmiş. Uyduların birbirlerine göre bağıl hızları ise saniyede tam 14,7 kilometre seviyesinde. Her iki uzay aracı da 'ölü' durumunda olduğu için uyduları Dünya'dan kontrol edip bir manevra gerçekleştirmek mümkün değil.

LeoLabs, IRAS ve Poppy 5B'nin birbirlerine 15-30 metre gibi yakın bir konumdan geçmesini bekliyor. Çarpışma ihtimali için ise 100'de 1 gibi bir olasılık verilmiş. Bu elbette düşük bir olasılık ancak uzay çöplüğünün her geçen gün artan bir problem olduğunu düşünürsek Dünya yörüngesinin geleceği için pek de iyi bir işaret olmadığını söyleyebiliriz.

ScienceAlert'e konuşan uzay arkeolojisti Alice Gorman,"Son yıllarda karşılaştığımız en tehlikeli olası çarpışmalardan birisi olduğunu söyleyebilirim. Çarpışmanın gerçekleşmesi halinde büyük uydunun genel anlamıyla zarar görmemesini, küçük uydunun ise tamamıyla parçalara ayrılmasını bekliyoruz. Çarpışma sonucunda ortaya çıkan her bir küçük parça, kendi özelinde birer uzay çöpüne dönüşecek. Uzay çöpü sayısının artması elbette bu parçaların fonksiyonel bir uyduya çarpma olasılığı da artırıyor." şeklinde konuştu.

Bu tarz çarpışmalar Yeryüzü'ndeki yaşam için bir tehlike oluşturmuyor. Dünya'ya yönelen herhangi bir cisim atmosferde küllerine karışıp yok olacak. Uzmanlar ise artan uzay çöplüğü krizinin, öncelikle uzay araştırmalarının geleceği için önemli bir problem oluşturduğunu düşünüyor. Yörüngedeki cisimler inanılmaz yüksek hızlarla hareket ediyor, dolayısıyla çok küçük bir uzay çöpü bile aslında büyük bir tehlike anlamına geliyor. Herhangi bir çarpışma durumunda, milyonlarca dolarlık maliyetlerle hazırlanan dev projelerin bir anda çöpe dönüşme ihtimali var.