2019'u geride bırakırken: Akılda kalan bilim haberleri

 

Meşhur Science dergisi, 2019'u geride bırakırken yıl içindeki bazı bilim haberlerinden bir seçki oluşturdu. Yazıdaki bilimsel gelişmeler hakkında özet bilgiler olduğu için, ilgi duyduğunuz konuları daha detaylı araştırmanızı öneririz. Bu haberlerin, dünyanın en önemli gelişmeleri olmak gibi bir iddiası yok. Haberi hazırlayan Science editörü şöyle yazmış: "Bu konular bize göre, yılın ilginç gelişmelerinden sadece birkaçı. 2019'un en önemli bilimsel gelişmelerini yansıtmaları da gerekmiyor. Onlar sadece okurken en keyif aldığımız makaleler. Umarım bize katılırsınız!"

Yeni bir genetik bulgu, eski insanların kendi kendilerini evcilleştirdiklerini gösteriyor

İnsanlar, kedi, köpek, at gibi hayvanları evcilleştirmek için ciddi çaba gösterdiler. Ama evcilleştirebildiğimiz en önemli canlı aslında kendimiz olmuşuz. Yeni bir genetik çalışmanın ortaya koyduğu bulgu, mizacımızın hatta yüzümüzün bile, erken toplumlarımızdaki zorbalığın bir getirisi olduğunu öne sürüyor. Sonuç olarak daha arkadaş canlısı ve paylaşımcı olacak şekilde evrildik.

'Geniş ağaç ağı' yani ağaçların bağlantısını sağlayan 'yeraltı mikrop ağı' ilk kez haritalandırıldı 

Bunu ağaçlar için bir internet ağı olarak düşünebiliriz. Bilim insanları ilk kez, milyonlarca mantar ve bakterinin, toprak ile ağaç kökü arasındaki besin akışında muntazam bir organizma ağının oluşumuna katkı sağlamasını haritaladı. Üstelik bu çalışma, araştırmacıların, ormanların iklim değişikliğinde oynadıkları roller için daha iyi tahminlerde bulunmalarına yardımcı olabilir.

Gökbilimciler halen derin uzaydaki gizemli patlama 'inek'i çözemediler

Herkes iyi bir göksel gizemi sever ve bu, çoğundan daha güçlü bir gizem. Bilim insanları tarafından AT2018cow veya kısaca inek olarak isimlendirilen alışılmadık parlaklıktaki bir cisim, 2018'de gökyüzünde göründü. Bu acaba uçuşan bir beyaz cüce mi? Yoksa kara delikten sökülmüş bir yıldız mı? Gökbilimciler hala emin değiller. İnek, her ne olursa olsun gerçekten ilginç bir cisim.

  

Kemirgen dostlarımızın beyinlerinde, umduğumuzdan daha fazlası olabilir! Sıçanlar eğlenmek için egzersiz yapıyor. Gıdıklandıklarında ise gülüyorlar ve yeni çalışmaya göre, saklambaç oyunundan oldukça zevk alıyorlar. Hatta insanlarla da oynuyorlar.

Çook çok uzaklardaki bir galaksi, artık çok da uzakta olmayabilir. Araştırmacılar aynı anda video, ses ve hatta dokunma algısı yaratabilen 3 boyutlu görüntüleme tekniğine benzeyen, Star-Wars adında yeni bir görüntüleme tekniği geliştirdiler. Prenses Leia'nın ünlü imdat çığlını henüz yaratamamış olsalar da benzeri bir ilerleme çok da uzak durmuyor.

Biraz genetik mühendisliği sayesinde, bu mikrobun büyümek için beslenmeye ihtiyacı kalmadı 

Artık yemek yeyip içmeye ihtiyacınızın kalmadığını hayal edin. Bilim insanları bunu şanslı bir Escherichia coli bakterisi için gerçeğe dönüştürdü. Biraz gen mühendisliği sayesinde, bir zamanlar karbonhidrat tüketen bir mikrop şu an, aynen bitkilerin yaptığı gibi dışarıdan karbondioksit alarak hayatta kalabiliyor. Gelecekteki çalışmalar, havadan sera gazlarını emerek onları ilaca veya önemli bileşiklere dönüştürebilecek mikroplar yaratmaya imkan verebilir.

Tüm dünyada bazı diller, diğerlerinden daha hızlı ses çıkarır (yani o dili konuşanlar, daha hızlı konuşur). Ama yeni bir araştırmaya göre, hepsi benzer miktarda bilgiyi, benzer zamanda aktarıyor gibi duruyor. İnsan konuşmasının aktarım hızı saniyede yaklaşık 39 bit. Ya da bunu, Mors alfabesinin hızının yaklaşık iki katı olarak tanımlayabiliriz.

Jeologlar Avrupa'nın altında kalan kayıp kıtanın tarihini ortaya çıkartıyor

Atlantis'i unutun! Büyük Adria gerçek bir mesele. Jeologlar yaklaşık çeyrek milyar yıllık geçmişe sahip, şu anda batık olan bu koca kara parçasını yeniden inşa etti. Bu kayıp kıta okyanusun altında herhangi bir yerde değil, büyük oranda Güney Avrupa'nın altında kalmış durumda. 

Bilim insanlarına göre, köpek yılını insan yılına dönüştürmenin yolu bu!  

Bazı kabul görmüş bilgiler der ki köpek yaşının insan yaşına göre hesaplanması söz konusuysa, köpek yaşını basitçe 7 ile çarpabilirsiniz. Şu an ise araştırmacılar, epigenetik saatin de dahil olduğu çok daha iyi bir yöntemle karşımızdalar. Bu çalışmada DNA'daki metilasyon oranlarına bakılarak yeni bir hesaplama yapıldı. Buna göre köpeğinizin yaşı, 16 ln (köpeğin yaşı) + 31 şeklinde hesaplanabilir (logaritmik bir hesap).