Uzaydan lazer ile haberleşme mümkün hale geliyor

 

Günümüzde uzun mesafeli haberleşme büyük önem taşıyor. Özellikle dünya yörüngesine yerleştirilmiş uydular vasıtasıyla iletişim, küresel çözümlerin en önemlileri arasında yerini alıyor. Uyduyla haberleşmede kullanılan radyo dalgaları ise artık isteneni karşılamakta geri kalmaya başladı. Ayrıca, uzun dalga boylarının taşıyabildiği verinin kısıtlı olması, maliyetlerin giderek artması, kanal sayısının kısıtlı olması en temel sorunlar olarak karşımıza çıkıyor. Öte yandan, radyo dalgasının kolaylıkla yakalanabilmesi de güvenliği tehdit eder hale geliyor.

Bu sorunu aşmak isteyen Cenevre Üniversitesi'inden bilim adamları, lazerle iletişime yoğunlaşmış durumdalar. Radyo dalgalarına önemli bir alternatif olacak bu teknolojinin avantajları arasında frekans sınırı olmaması, güvenliğin had safhada olması, hatta bireye özel iletişimin yapılabilmesi olarak gösteriliyor. Öte yandan, teknolojinin karşısında basit ama çok büyük bir engel yatıyor: Bulutlar.

Uzaydan gönderilen lazer ışınları atmosferde bulut ya da sis olması halinde veriyi iletemiyor. Günümüzde sorunu çözmek için yer yüzündeki bir kaç alternatif merkezle uydu arasında iletişim kuruluyor. Hangi merkezle iletişim gerçekleştirilebilirse bu kanal kullanılıyor. Ancak, bu yöntem verimli ve güvenilir değil.

 

 

Bu soruna çözüm arayan bilim adamları 2018 Nobel Fizik Ödülüne layık görülen yöntemden faydalanmışlar. Veriyi iletecek lazer ışığından önce çok güçlü bir lazer ışın demeti gönderiliyor. Bu lazer demeti havayı 1.500 °C’ye kadar ısıtarak bulut üzerinde bir şok dalgası yaratıyor ve su damlalarını etrafa iterek bir delik açıyor. Oluşan delik birkaç cm genişliğinde olsa da veriyi iletecek lazer için yeterli genişlik sunuyor.

Laboratuvar ortamında yapılan testlerde 50 cm kalınlığında, ancak doğal bulutlardan 10.000 kat daha yoğun yapay su kütleleri üzerinde denemeler yapılmış. Yapay bulutların geçirgenliği, doğal bir bulutunkiyle benzer seviyede. Başarıyla sonuçlanan testlerde bulutun hareket halinde olmasının da bu durumu etkilemediği görülmüş. Bilim adamları bir sonraki adımın 1 km kalınlığında gerçek bulutlarda yapılacak testlerin olduğunu belirtiyorlar.

Gelişme, lazerle iletişimin ticari uydularda kullanılması için önemli bir kilometre taşını teşkil ediyor. Geliştirmelerin tamamlanması ve ülkelerin teknolojiyi kabul etmesi halinde ilk ticari örneklerin 2025 yılında kullanılmaya başlanması öngörülüyor.