Türkiye’de ve Avrupa’da devlet yayınları için vatandaş ne kadar ödüyor?

Kaynak: Statista, BBC

Seçimin yaklaşmasıyla birlikte TRT’nin yayınları ve tarafsızlığı tartışılmaya başlandı. Vatandaşlar TRT’ye tüm halkın para ödediğini ancak yayınların tarafsız olmadığını iddia ediyor. Kamu yayın kuruluşlarının yayın ilkeleri ve istenen ücretler hemen hemen tüm dünyada tartışılıyor. Peki, vatandaşlar bu yayınlar için ne kadar ödüyor?

İsviçre'de referandum yapıldı: Halk ücret alınmaya devam edilsin dedi

İsviçre’de kamu yayıncılığı için hane halkının cebinden çıkan yüksek ücret dolayısıyla referanduma gidildi ve vatandaştan alınan bu ücretin kaldırılıp kaldırılmaması kararı halka bırakıldı. Halkın yüzde 72’si lisans ücretlerinin kaldırılması teklifini reddetti. Statista şirketinin raporuna göre İsviçre'de kamu yayınları için her evden yıllık 418 Euro çıkıyor. Ek olarak yeni televizyonlardan 395 euro bandrol ücreti alınıyor.

Avrupa'da ücret almayan ülkeler

Yakın zamanda Macaristan ve Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nde kamu yayınları için alınan ücret kaldırıldı. Belçika, Bulgaristan, Finlandiya, İzlanda, Malta ve Hollanda’da uzun zamandır yayınlardan ücret alınmıyor.

Lisans ücreti en düşük ülkeler

Avrupa ülkelerindeki en düşük lisans ücreti yıllık 36 euro ile Yunanistan’da. Ardından İspanya geliyor. Evlerinde televizyon olsun olmasın İspanya’daki tüm haneler yıllık 38 euro ödüyor. İtalya’da hem yıllık 90 euro ücret alınıyor hem de elektrik faturalarından kısmi kesinti yapılıyor.

Türkiye’de ne kadar ödüyoruz?

Ülkemizde, elektrik faturalarının yüzde 2’si TRT’ye gidiyor. Ayrıca sıfır elektronik cihazlardan da TRT bandrol ücreti adında ücret alınıyor. Televizyondan yüzde 16, telefondan yüzde 10, bilgisayar ve tabletlerden yüzde 2 oranında vergi alınıyor.

 

TRT, 2017’de elektrik faturalarından 690 milyon lira gelir elde etti. TRT bandrolünden elde edilen güncel gelir miktarı açıklanmazken 2015 yılında 679 milyon lira elde edildi duyurulmuştu. Artan ve kapsamı genişleyen bandrol ücretlerinden dolayı 2017 yılında TRT’nin kasasına sadece bandrollerden 1 milyar liranın üzerinde gelirin girdiği tahmin ediliyor.

Sayıştay’ın 2015 yılı Kamu İşletmeleri raporuna göre, TRT’nin toplam gelirinin 1,7 milyar TL ve bandrol ücretinin de bu gelir içerisindeki payının yüzde 38,3, elektrik faturaları payının ise yüzde 47,5 olduğu görülüyor.  Reklamlar, gelirlerinin sadece yüzde 5’lik bölümünü oluşturuyor. 2015 yılında açıklanan gider ise 1.9 milyar TL. TRT, 2015 yılını 147 milyon TL gider fazlalığı ile kapattı.

TRT bandrol ücreti, internete bağlanabilen hemen hemen tüm cihazlardan alınıyor. Endüstri 4.0 ve IoT sistemler için kullanılan Arduino gibi mini bilgisayarlardan dahi yüzde 2 oranında vergi alınıyor. Endüstri 4.0’ın gelişimine TRT bandrol ücretinin engel olmaması adına “bilgisayar” tanımının daha doğru bir şekilde yapılması gerekiyor.