Matematiğin Nobel'i sahibini buldu: 350 yıllık problem 700 bin dolar kazandırdı

İlk kez 1637 yılında, Fransız matematikçi Pierre de Fermat tarafından ortaya atılan 'Fermat'nın Son Teoremi'ni kanıtlayan İngiliz matematikçi Andrew Wiles, Abel Ödülü'ne layık görüldü. Wiles, genellikle matematikçilerin Nobel'i olarak bilinen Abel'i kazanmasıyla birlikte 700 bin dolarlık bir ödülün de sahibi oldu.


Wiles bu probleme 1960'larda, henüz çok küçük bir çocukken bir kütüphanede rast geldiğinde hayatının gelecek 30 yılını bir teoremi kanıtlamak için harcayacağından habersizdi. Fermat'nın Son Teoremi'nin o zamanlardan bu yana kendisini büyülediğini söyleyen Wiles, The Guardian'a yaptığı açıklamalarda şu ifadeleri kullanıyor:



"Tabii çocukken bilmiyordum ancak Fermat'nın Son Teoremi matematiğin en ünlü problemlerinden birisiydi. Bu problemin beni en çok etkileyen tarafıysa 10 yaşındaki bir çocuğun bile kolayca anlayabilmesi hatta çözmeyi deneyebilmesi oldu. Ben de gençlik yıllarımda bu teorimi kanıtlamak için uğraştım. Nihayet üniversiteye başladığımda çözümünü bulduğumu sanıyordum ancak daha sonra yanlış olduğu ortaya çıktı."



Fermat'nın Son Teoremi



Fermat'nın Son Teoremi aslında oldukça basit görünen, Wiles'ın ifadeleriyle 10 yaşındaki bir çocuğun bile kolayca anlayabileceği bir problem. Teorem kısaca şunu söylüyor:"n ikiden büyük bir tamsayı ve x, y, z pozitif tam sayılar olmak üzere  xⁿ+yⁿ=zⁿ  denkleminin herhangi bir çözümü yoktur."



Problem oldukça basit bir görünüşe sahip olsa da Andrew Wiles 1995'de çözüm getirene dek hiçbir matematikçi bu problemin altından kalkmayı başaramamıştı.


Wiles'ın ilk çözümü hatalı çıktı



Andrew Wiles Fermat'nın Son Teorimi'ni ilk defa 1993'de çözdüğünü açıklamıştı. 7 yıllık yoğun uğraşının ardından nihayet problemi çözdüğünü düşünen Wiles, Princeton Üniversitesi'nde verdiği bir ders sırasında çözümünü ilk kez açıkladı. Daha sonra Cambridge Üniversitesi'nde önemli matematikçilerin önünde çözümünü anlatan Wiles, sunumunun sonunda yaklaşık iki yüz araştırmacının alkışlarıyla karşılaşmıştı.



Cambridge'deki sunumlardan yalnızca birkaç ay sonra Wiles'ın çözümünde bazı hatalar tespit edildi. Bulunan hatalar karşısında başlarda hayal kırıklığı yaşadığını belirten Wiles, ara vermeden tekrar işin başına koyuldu. Bu sefer eski öğrencisi Richard Taylor'ı da yardıma çağıran İngiliz matematikçi, yaklaşık bir yıllık çalışmanın ardından teoremin çözümündeki hataları giderdi ve nihayet Mayıs 1995'de Fermat'nın Son Teoremi'nin kusursuz kanıtını yayımlayarak tarihte bir ilke imza attı.



Pierre de Fermat hipotezin çözümü için yeterli yer bulamamıştı



Pierre de Fermat, matematik dünyasında 350 yıl boyunca büyük bir bilinmez olarak kalan bu teoremin kanıtını notları arasında yeterli yer bulamadağı için gösterememişti. Fransız matematikçi teorem hakkında,"Bu öneri için buradaki küçük boşluğun yetmeyeceği fevkalade bir çözümüm var." ifadelerini kullanıyor, ancak Fermat'nın kendi çözümü hiçbir zaman bulunamadı.



Diğer tarafta Andrew Wiles ise kendi başarısının geleceğin meraklı çocuklarına ilham vermesini umuyor. Abel Ödülü'nü kazanmış olmanın gururunu yaşadığını söyleyen Wiles,"Fermat'nın denklemi küçük yaşlarımdan bu yana büyük bir tutkumdu ve bu problemi çözmem bana tamamlanmışlık hissi verdi." ifadelerini kullandı.