Yeni Başlayacaklar İçin Sıvı Soğutma Rehberi

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

YENİ BAŞLACAYACAKLAR İÇİN SIVI SOĞUTMA REHBERİ

Merhaba arkadaşlar, başlıktanda anlaşılacağı üzere nacizane bilgilerime dayanarak ve yer yerde konu üzerinde çalışılmış linkleride vererek bu konu hakkında sıvı soğutma kuracak olanlar yada fikir sahibi olmak isteyenler için yöneticilerimizinde izni olursa böyle bir rehber hazırlamayı uygun buldum.

Öncelikli olarak sıvı soğutma nedir? Hazır kit ve custom sıvı soğutma nedir sorularına yanıt bulmaya çalışalım;

Pc lerde sıvı soğutma; pc sisteminin çalışmasından ötürü çeşitli bileşenlerde oluşan sıcaklığın, blok/lar, radyatör ve pompa içerisinde hareket eden akışkanın (ki bizim konumuzda bu sıvıdır) gerekli notkalarda ısıyı emerek radyatörde fanlar vasıtası ile soğuması ve soğuyan akışkanın pompa vasıtası ile blok/lara aktarılarak çalışan kapalı devre sistemlerdir. Hazır kit de custom build lerde esasen kapalı devre sistemlerdir. Bu sistemler tamemiyle arz – talep ilişkisine dayanan soğutma sistemleridir. Burada arz üreticilerin bizlere sunmuş olduğu ürünleri, talep ise bizlerin almak isteyip ancak paramızın yetebileceği ürünleri alabilmemiz anlamındadır.

Hazır kitler; pc lerde sadece belirli bir bileşeni soğutmaya yönelik olarak tasarlanmış. Radyatör, pompa+block, borular ve akışkanın montajının yapılmış olarak satıldığı size sadece fanların takılması ve kasaya bağlanması işi kalan. Temel derecede donanım bilgisine sahip birisinin bile kolaylıkla montajını yapabileceği sıvı soğutma sistemleridir. Dışarıdan müdahaleye imkan tanımayan sistemlerdir.

Custom sıvı soğutma; cpu block, gpu (vga) block, radyatör, pompa, rezervuar, fittings (rakorlar, 45 ve 90 derece dirsekler, t ler, + lar, kör tapalar, nipeller, uzatmalar), akışkan sıvı (saf su, saf su + antifiriz, özel sıvılar) sıcaklık sensörleri, akış göstergeleri, debi ölçerler, fanlar, fan kontrolcüler gibi bileşenlerden oluşan neredeyse her türlü müdaheleye izin veren sistemlerdir.

Custom sıvı soğutma ile hazır kitlerin farkı nedir? Hangisi daha avantajlıdır?
Her iki sistemi birbirinden ayıran en temel fark birinin geliştirilmeye açık diğerinin ise kapalı olmasıdır. Günümüzde bir kaç markanın geliştirilebilir hazır kit denemeleri olsada bu ürünler benim nazarımda genişletilmesi durumunda pompa ve radyatörün yetersiz - zayıf kalacakları sistemlerdir.

Hangisi daha avantajlıdır? Sorusu arkasında toplumumuzun bir basiretsizlik örneği olan hem en ucuzu olsun hem en kalitesi olsun isteği yatar. Ancak böyle bir şey ticari anlamda dünyanın hiçbir yerinde geçerli değildir. Esas bilinmesi gereken avantaj ile neyin elde edilmek istendiğidir. Örneğin; sadece işlemcinin soğutulmak istendiği bir durumda parasal avantajın sağlanması ancak hazır kitlerle olacaktır. Fakat unutulmamalıdır ki bu size sadece tek bir konuda fayda sağlar. O da parasal avantajdır. Görsellik, geliştirebilirlik ve sürdürülebilirlik gibi üç temel kavramı ve avantajı elde edemez ve çoğu hazır kit kullanıcılarında zaman içerisinde elindeki hazır kiti satıp, custom sıvı soğutmayı duygusal olarak talep etme dürtüsü kaçınılmaz denilecek boyuta ulaşır.

İşte bu noktada, sizlerin geleceğe mi yatırım yapmalıyım yoksa günü mü kurtarmalıyım sorusuna dürüstçe cevap vermeniz gerekmektedir.

Custom sıvı soğutma ve hazır kitlerin maliyetlerinin kıyaslanması?
Bir önceki başlığın sonlarında dediğim gibi burada temel ilkenizi belirlemiş olmanız şart. Şayet belirlememiş iseniz buna karar vermelisiniz. Çünkü bu sizin maliyet faktörünüzü etkileyecektir. Bilinmelidir ki maliyet faktörü kişiye ve yapacağı işe göre göreceli bir kavramdır. Ulaşılmak istenilen hedef ile parasal kayıpların katlanılabilir boyutu hangi sistemi seçerseniz seçin şayet kendinize karşı dürüst iseniz bir insan olarak sizi duygusal ve bir kullanıcı olarak pc sistem performansı olarak tatmin edecektir.
Bunu şöyle açıklayabiliriz: Diyelim ki, yeni bir sistem toplayacaksınız ve sadece işlemcinizi soğutmak istiyorsunuz. Sisteminizi kurdunuz tıkır tıkır çalışıyor hiçbir sıkıntı yok ve aldığınız kasa ve hazır kittende memnunsanız parasal ve duygusal anlamda gerekli tatmine ulaşmışsınız demektir. Sisteminizi güle güle kullanın.
Ancak birde şu şekilde düşünelim; 300-500 tl aralığında düzgün bir kasa aldığınızı varsayalım. Yine bu aralıkta bir hazır kit aldığınızı farz edelim. Ancak, bir hafta içinde fark ettinizki sıvı soğutma gerçekten hava soğutmadan daha iyi ve diğer elemanlarında bu şekilde soğutulursa sisteminizin daha stabil ve sessiz olacağına vede daha güzel gözükeceğine kanaat getirdiniz. Böyle bir durumda almış olduğunuz kasada da hazır kitte kuvvetle muhtemel bir işe yaramayacak ve cüzzi fiyatlara satmak zorunda kalacak ve gereksiz yere ekonomik kayıplar yaşayacaksınız. Bu şekilde olur ise kar bunun neresinde?

Hazır kit ve custom sıvı soğutma fiyat / performans kıyaslaması:
Tek işlemci ve genişletilmesi düşünülmeyen bir sistem için benim görüşüm hazır kit alınmasından yana. Çünkü bu kitler yüksek cpu o.c. değerleri hariç her türlü işinizi görecektir. Fiyat olarak custom dan daha az maliyetli performans olarakta az bir farkla geride kalır. Yöneticimiz OneTreeHill in bu konudaki bazı kapsamlı çalışmalarını aşağıdaki linklerden bakabilirsiniz.

http://forum.donanimhaber.com/forumid_18/p_2/tt.htm
http://forum.donanimhaber.com/m_101293606/tm.htm
http://forum.donanimhaber.com/m_72994074/tm.htm
http://forum.donanimhaber.com/m_95933003/tm.htm
http://forum.donanimhaber.com/m_85755582/tm.htm

Şayet ileride sistemi büyütürüm şeklinde bir kararınız var ise ve başlangıcı işlemciyi soğutarak yapmayı planlıyorsanız. O zaman biraz masrafa hazır olmalısınız. Masraf deyince gözünüz ilk etapta korkabilir ama korkmasın çünkü şöyle bir avantajınızda olacak; cpu block hariç her türlü parçanızı kırılıncaya yada parçalanıncaya kadar gerçekten çok çok uzun süre kullanabileceksiniz. Buda bize iktisatın temel kuramlarından üçünü; duygusal tatmin, geliştirebilirlik ve sürdürülebilirlik olgusunun temelini atmamızı sağlar. Ek olarak buda bizler gibi sık sık sistem değiştirenler için her seferinde farklı bir kurulum farklı bir görsellik demek ;)

Yukarıda anlatılanlar ışığında sanırım biraz bilgilendirme yapabilmişimdir. Şimdi birer birer Custom sıvı soğutma parçalarını ele alalım.

Custom Sıvı Soğutma Parçaları
1) Kasa: İlk bakışta aslında hiç sorun çıkarmayacağı düşünülsede, aslında doğru bir kasa seçimi gerçek bir sorundur. Zira custom sıvı soğutmanın ana amacı soğutma ise ikinci amacıda görselliktir. Bu yüzden öncelikli olarak tasarımımızı sığdırabileceğimiz kadar geniş ve ferah olmalı sonrada yanda penceresi olmalıdır. Zaten konunun bilincine varan kasa üreticileride mid tower kasaların bir kısmında full tower kasaların neredeyse tamamında şeffaf yan kapak uygulamalarına gitmişler akabinde radyatörler için gerekli açıklıkları bırakmaya başlamışlardır.

2) Cpu / Gpu Block: Bakır malzemeden imal işlemciye bakan yüzü pürüzsüz diğer yüzeyinde ise cnc takım tezgahları ile ısı emici kanalların açılmış olduğu bu yüzeyinin sızdırmazlığının o-ring kullanılarak sağlandığı ve üzerinin ikinci bir elemanla kapatıldığı, ikinci eleman üzerinde G 1/4 giriş ve çıkışları olan sistemin kalbi sayılabilecek parçadır. Genellikle intel ve amd olarak ayrı iki model olarak satılmakta olup, her iki işlemci türünü destekleyen montaj aparatlarını barındıran modelleride bulunmaktadır. Farklı markaların farklı tasarımda olan modelleri bulunmaktadır.

Gelelim ekran kartımız için olan blocklara... Bence bu iş tam bir muamma. Neden? Çünkü; ekran kartlarının iki tipi vardır. Birisi universal olan sadece gpu yu soğutan blocklardır. Düşük maliyetleri ile gerçekten cezbedicidir ve ileride başka bir model ekran kartı alsanız bile onu kullanabilirsiniz. Fakat görsellikleri çok azdır ve ram lerinizi soğutmaz. Diğeri ise full vga blocklardır. Bunlarda yüksek maliyetli ancak görselliği hat safhada olan blocklardır. Burada ya görselliği seçip paradan vazgeçecek yada tam tersini yapacaksınız...

Hangi block sorusunun cevabı ise şu an bile değişebilir nitlikte olduğundan karşılaştırmalı testler içeren incelemeleri okumanızda şiddetle fayda vardır. Blocklar konusunda bilinmesi gereken çok önemli birkaç detayı sizlerle paylaşmak istiyorum:
* Nikel kaplamalı bloklarda kullanacağınız akışkanın türüne göre zaman içerisinde korozyon (aşınma – atma) olacaktır. Hiçbir nikel kaplama ilk günkü gibi kalmaz kullanacağınız akışkanın türüne göre yıpranma süresi değişkenlik gösterir o kadar.
* Bloğun kapağının akrilik olduğu blocklarda yüksek o.c değeri için sistemi zorladığınızda akışkanın sıcaklığı yükselecektir. Buda kökeni plastik olan akriliğin yumuşamasına neden olur. Akriliğin maksimum dayanma sıcaklığı 80 derecedir.
* Şayet bir markanın cpu fanatiği değilseniz, her iki marka içinde montaj kiti barındıran bir cpu block alın.
Aşağıda birkaç cpu ve gpu block örneği görebilirsiniz.

Yeni Başlayacaklar İçin Sıvı Soğutma Rehberi

3) Radyatör: Soğutmanın fiziksel olarak gerçekleşeceği ortamdır. Suyun ısı iletkenliği havadan 25 kat fazladır. Bu yüzden block/lardan aldığı ısıyı hızlıca terk etmesi gerektiğinden doğru radyatör seçimi size farkı hissettirecektir. Farklı üreticiler farklı radyatörler üretmektedir. Tamamı alüminyum, alüminyum + bakır, bakır (copper) + pirinç (brass). Aşağıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere bizim için en iyi değer bakıra aittir. Sıvı soğutmanın ilk evriminde alüminyum ve alüminyum + bakır radyatörler satışa sunulmuş olsada. Birkaç yıldır ağırlıklı olarak bakır (copper) + pirinç (brass) olarak üretilmektedir. Alacağınız radyatör bakır (copper) + pirinç (brass) olmalıdır. Aşağıda iki farklı custom üreticisinden radyatör örneklerini inceleyebilirsiniz.

XSPC - Performance PC Water Cooling

RX360 Triple Fan Radiator V3 — XSPC - Performance PC Water Cooling

http://www.xs-pc.com/radiators-rx-series/rx360-triple-fan-radiator-v2

EKWB - Premium Liquid Cooling solutions

404 Not Found – EK Webshop

http://www.ekwb.com/shop/radiators-fans-accessories/radiators/ek-coolstream-rad-xtx-360.html

Aşağıda metallere ait ısı iletkenlik değerlerini görebilirsiniz.

Radyatörlerde ölçü faktörü; ölçüyü sınırlayan en büyük faktör kasanızın boyutlarıdır. Şayet bu yönde bir sıkıntınız yok ise ihtiyacınıza bağlı radyatör kullanmanız gerekmektedir. Peki bu ihtiyacı nasıl belirlerim kaç radyatörüm olmalı, nasıl hesaplamalıyım derseniz. Öyle bir hesap bildiğim kadarıyla yok. O yüzden tecrübelerle sabit olan uygulamalar üzerinden yürümekte fayda var. O.C yapılmayacak oyun oynanmayacak bir sistem için tek cpu + gpu lu sistemlerde 360mm lik 60mm kalınlık radyatör push-pull fanlarla kafi gelecektir. İşin içine oyun girdiği anda işler değişir çünkü gelişen teknoloji ile beraber malesef gpu larda aşırı ısınmaya başladı. O yüzden 360 lığın yanına hiç olmadı 120mm lik yada 140mm lik 60mm kalınlıklı 2. bir radyatörü koymakta fayda var. Benim tavsiyem 360mm+240mm lik 2 radyatörle cpu+gpu oyun makinası çok rahat çalışır. Fanlarınıza bağlı olarak ikinci ekran kartınızıda çok rahat kaldırır. Üçüncü ekran kartına girdiğiniz anda 2x360mm(60mm kalınlıklı) radyatörlü bir sistem ekran kartlarınızada, cpunuza, köprünüzede yetecektir. Yeter ki güçlü bir pompanız olsun.

Şimdi aklınıza şöyle bir soru gelmesi gayet doğal: 60mm kalınlıklı radyatör tercih edilecekse daha ince radyatörler neden var? Birincisi yer sıkıntısı yaşayanların problemini çözmek için. İkincisi ve pek kimsenin bilmediği ve bilenlerin de bahsetmek istemediği termodinamiğin temellerinden birisi devreye giriyor. O da şudur: Birim kesitten birim zamanda geçen akışkana etkiyen kuvvet (ki bizde rüzgar etkisi ve amacı soğutmayı sağlamaktır) etkisi arttıkça verim artar. Yani radyatörün kesiti küçültülüp, uygulanan fanın gücü arttırılarak daha etkili bir soğutma sağlamakta mümkündür. Buda yer sıkıntısı olan kasalar için optimum çözümü sağlar. Dezavantajı ise yeterli gelecek güçteki fanların fiyatlarının pahalı olmasıdır. Kanaatimce normal fanlarla ince tip radyatörlerde hedeflediğiniz performansı yakalayabilmeniz çok zordur. Benzeri bir durum aşırı kalın radyatörler için de geçerlidir. Örneğin 100mm lik gibi hava akımının aşması gereken ölçü büyüyeceği ve her bir birim ölçüde hava akımı beraberinde sıcaklığı sürükleyeceği için onlarda da aynı nitelikte güçlü fanlar kullanmanız gerekir.

Radyatörlerde fan yerleşimi, kişisel tecrübelerime dayanarak ferah hasalarda push-pull un (biri sıra radyatöre havayı üflerken öbür yüzeydeki fan sırası havayı dışa doğru üfler) en randımanlı olduğunu söyleyebilirim. Şayet kasanızda yer sıkıntısı yaşıyorsanız fanlarınızı radyatörünüze hava üfleyecek şekilde yerleştirin. Oradan çıkan ısınmış havada kasadan dışarıya atılsın.

Bazı Radyatörlerin Test Edildikleri Basıç Değerleri (Tüm Radyatörlerde 360 lık baz alınmış olup, markalar alfabetik olarak sıralanmıştır)
Alphacool NexXxoS Monsta: 1.5 Bar

Alphacool

http://www.alphacool.com/product_info.php/info/p1030_Alphacool-NexXxoS-Monsta-360.html

AquaComputer Modularty 360: 0.8 Bar

shop.aquacomputer.de

Aqua Computer Webshop

http://shop.aquacomputer.de/product_info.php?products_id=2874

Coolgate Triple: 1.5 Bar

www.frozencpu.com

Coolgate Triple 120mm Ultimate Heat Exchanger Radiator (CG360) - FrozenCPU.com

http://www.frozencpu.com/products/12484/ex-rad-205/Coolgate_Triple_120mm_Ultimate_Heat_Exchanger_Radiator_CG360.html

Ek: 1 Bar

EKWB - Premium Liquid Cooling solutions

404 Not Found – EK Webshop

http://www.ekwb.com/shop/radiators-fans-accessories/radiators/ek-coolstream-rad-xtx-360.html

Magicool G2 SLIM: 1.5 Bar

www.watercoolinguk.co.uk

Water Cooling Radiators from Watercooling UK

http://www.watercoolinguk.co.uk/p/Magicool-G2-SLIM-360mm-Radiator_48577.html

Phobya G-Changer 360: 2 Bar

Aquatuning United Kingdom

http://www.aquatuning.co.uk/water-cooling/radiators/radiators-active/8180/phobya-g-changer-360-v.2-full-copper

Watercool HTSF2 3x120 LT Radiator: 5 Bar

www.watercoolinguk.co.uk

Watercool HTSF2 3x120 LT Radiator [35429] from WatercoolingUK

http://www.watercoolinguk.co.uk/p/Watercool-HTSF2-3x120-LT-Radiator_33563.html

Xs-PC değerini malesef bulamadım.

4) Pompa: Tanım olarak sıvıları nakletmek – taşımak için kullanılan mekanik bir aygıttır. Sıvı soğutma sistemlerinde kullanılan pompalar 12V ve 0.6-2A olup, üç pinli soket yapıları ile hız kontrolüne sahiptirler. Pompalar güçlerine göre (buna ileride debi diyeceğiz) lt/h (litre/saat yada m³/saat) cinsinden birimlendirilir ve debisine göre 300,400,....1200,1500 lt/h, m³/h olarak sınıflandırılır.

Pompalar çalışma prensipleri gereği ve sahip oldukları debi yüzünden sistem içerisinde bir basınç oluştururlar. Debi ve basınç doğru orantılıdır yani debi arttıkça yarattığı basınçta artacaktır. Şu anda Türkiyede kullanıcılar olarak gördüğümüz en iyi pompa D5 Vario Serisi pompadır ve ürettiği basınç 50psi (3.5 Bar) dır. Markası ve modeli ne olursa olsun, piyasada ki hiçbir pompa max. çalışma sıcaklığı olarak 60ºC üstünü desteklemez ve garanti vermez.

En ilkel anlamda pompa ihtiyacı hesabı:
Referans: CM Nepton 120XL max. debi 128m³/h, radyatör ölçüleri 150 x 119 x 38 mm (Hacmi: 0,0006m³)
Kullanılması hedeflenen radyatör 360 x 120 x 60mm (Hacmi: 0,002m³) ve tek bir block için;
Doğru orantı ile hesaplıyoruz:
0,0006m³ 128m³/h
0,002m³ x=?
x=426 m³/h + sistem debisini düşürebilecek unsurlara karşı %20 fazlasını da ekliyoruz: 426 x %20 = 511 m³/h işimizi görecektir.

Her bir block yada radyatör eklediğinizde suyun debisini düşürecek kesit alanı büyüdüğünden (radyatör hacmi + block + hortumların vs. iç hacmi) her biri için %20 ekleyeceğiz. Yani: 2 adet 360 lık 60mm kalınlıklı radyatör + 3 adet Vga block + 1 adet cpu block için + 1 hortum ve dirseklerdeki/eklentilerdeki ile rezervuardaki extra debi kayıpları için: 511 i zaten hesaplamıştık. %120 fazlasına ihtiyacımız var. O da: 1124m³/h yapıyor. Bu tür sistemler için kullanılan D5 Varioların 1200m³/h – 1500m³/h lük iki versiyonu olduğuna göre hesabımız doğrudur.

Pompa modellerinde ağırlıklı tasarım harici olarak kasa içerisinde bir yerde durabilecek nitelikte olduğunda genellikle ayakları vardır. Bazı modellerinde ise sürücü yuvalarına takılan rezervuarlara monte edilecek tipte olanlarıda vardır. Fakat son bir yıldır. Silindir rezervuarların altına takılabilmesi için aparatlar yapılmıştır ki bu bence en akıllıca çözüm olmuştur.

Pompa alırken dikkat edilmesi gereken hususlar:
* Pompa mümkün mertebe sessiz olmalıdır. Şayet sıvı soğutma kullanan arkadaşlarınız var ise kullandıkları pompaları gözlemleyin, performanslarına tanık olun. Çünkü, çoğu zaman performanstan değil sesten şikayetçi olunur.
* Pompanın üzerindeki giriş çıkışlar G1/4 uyumlu olmalı yada destekleyen aparatları olmalıdır.

Bazı pompa örnekleri:

5) Rakorlar: Plastik, pirinç, paslanmaz çelik gibi malzemelerden üretilen pnömatik (hava ile çalışan sistemler) ve hidrolik (sıvı ile çalışan sistemler) sistemlerde kullanılan bağlantı elemanıdır. Yapıldığı malzeme ve kullanılacağı sektöre göre plastik kalıp, enjeksiyon kalıp, cnc takım tezgahlarında üretilir. Plastik dışında olanlar renklendirilmek istendiğinde ya krom-nikelaj fabrikalarında parlak siyah, yarı mat, mat formlarında renklendirilir yada elektrostatik boya ile boyanır. Kimi markalar bu boyamanın üstüne vernikte atar.

Forumumuzda ve yerli diğer forumlarda sıkmatik rakor, geçme rakor vs isimlerle tanıtılsa da bu isimlendirme yanlıştır. Peki rakorlar nasıl isimlendirilir? Rakorlar çoğunlukla bilindiği üzere gövde olarak iki parçadan oluşur. Bu parçalardan birinin ismi "gövde" öbürü de "yüzük" kısmıdır. Yüzük kısmının diş açılmış iç çeperinin dönerek gövdeye kenetlendiği rakor tipine "somun sıkmalı rakor" denilir. Otomatik rakor ise; monoblock (tekgövde) yapısına sahip olup, bir tarafı G 1/4 diğer tarafında mekanik dişli mekanizma olan ve hortumun bu mekanizma içine oturtulup kilitlenmesi ile çalışan rakorlardır. Bilinmesi gereken en önemli nokta her iki rakor tipinde de hortumunuzu gönyesinde (düzgün) kesmelisiniz, bilhassa otomatik rakorlarda bu hata affedilmez hatalara yol açabilir. Profesyonel hortum makasınız olmadan bu rakor tipini kullanmayın!

Rakorlarda Ölçü:
Rakorlarda ölçü inç türündendir (1 inç=2,54cm). ID (Inner diameter=İç Çap), OD (Outter diameter=Dış Çap) ı temsil eder.

Örneğin:
X markasının 3/8" – 5/8" rakoru iç çapı 10mm dış çapı 16mm olan hortumlar için olduğunu gösterir.

3/8" – 1/2" ---> 10 – 13mm
3/8" – 5/8" ---> 10 – 16mm
7/16" – 5/8" --> 12 – 16mm
1/2" – 3/4" ---> 13 – 19mm

ölçülerini tarif etmek için kullanılır.

Rakor seçimi:
Rakorlarda öncelik olarak ölçüye dikkat etmelisiniz. Çünkü, görselliğinizi etkileyecek ilk unsuru budur. Örneğin: Corsair 750D veya üstü büyük bir kasada 3/8" – 1/2" rakor kullanırsınız kasa içerisinde oyuncak gibi durur. Yada küçük bir kasada soğutma kurmak isterseni 1/2" – 3/4" çok kaba durur. Bu arada biraz kasanızla rakoru kıyaslamanız gerekir. Renk unsuru kişiye göre göreceli bir unsur olsada; kişisel gözlemlerim ülkemizde parlak krom kaplama (nikel) ve siyahın tonlarının (parlak, mat, yarı mat)seçildiği yönünde, kımıl kımıl çok renkli sistem buildlerini görmedim desem yeridir.

Rakor Örnekleri:

Fittings (Bağlantı Elemanları):
Esasen rakorlarda dahil pnömatik ve hidrolik sistemlerdeki bağlantı elemanlarının genel adıdır. Fakat konuyu hiç bilmediğinizi varsayarak öncelikli olarak rakorları anlattım. Neyse rakorlarda dahil aklınıza gelebilecek 45 derece ve 90 derece dirsekler, T ler, + lar, nipel ler uzatmalar, kör tapalar ve diğer bağlantı elemanlarının hepsinin genel adıdır. Her marka da fittings tasarımları değişsede esasen yaptıkları iş aynıdır.
Teknik Bilgilendirme:
Her türlü tesisat malzemeleri numaralandırılırken (çapları ile anılırken) inç-inch (") İngiliz birim sistemi kullanılır. 1/4",1/2",1",1 1/4",1 1/2" gibi... 1 inch 25,4 mm , 2,54 cm dir. Standardın kökeni İngilizdir. BSP yani "British Standart Pipe"tır. İki alt türü bulunur biri BSPT diğeri BSPP. Piyasada WithWorth diye de geçer. Bizi ilgilendiren BSPP diş (düz diş) tir. G ile gösterilir (Örneğin: G1/4, G3/8). Hidrolik tesisatlarda dünya standardı diyebiliriz. Aşağıdaki şekilde görüleceği üzere ayırt edici özellik olarak dişlerinin 55 derece açılı ve uçlarının oval olmasıdır.
Bazı Örnekler:

6) Rezervuarlar: Akrilik malzemeden yada akrilik + derlin imal su haznesidir. Sıvı soğutma sistemleri kurulum sırasına göre radyatör – rezervuar – pompa şeklindedir. Silindir, kübik yada sürücü yuvalarına göre üç ana modeli vardır. Ağırlıklı tercih edilen modeli silindir şeklinde olanlarıdır. Bunlarda kendi aralarında 50 – 65 mm çaplı olmak üzere ve 100 – 135 – 50 – 190 – 300 – 400 mm yükseklikte olan ölçüleri vardır. Kübik olanlarda ölçüler çok değişkendir. Dvd yuvasına göre olanlarda tek dvd yuvasına göre ve iki dvd yuvasına göre olanları vardır. Kimi modellerinde akış göstergesi yada sıcaklık ölçerlerde bulunur.

Silindir rezervuarların son bir yıllık yeni evriminde pompalar bunların altına takılmaktadır.
Bazı Örnekler:

,

7) Hortum – Akrilik Boru – Bakır Boru:
Hortum:
Sıvı soğutma sistemlerimizde kullanılan hortum hidrolik hortum olarak piyasalarda kolaylıkla bulunabilecek hortumlardır. Üretim malzemesi poliüretandır ve "PU" isimlendirilir. PU hortumlar piyasada kendi içerisinde sert ve yumuşak olarak geçer. Orta karar bir PU 10-16mm sert hortumun metre fiyatı 5-7tl civarında yumuşak olanın 8-12tl arasında dalgalanmaktadır. Bu hortumlar sıvı soğutma üreticilerinin sattıkları hortumların kat ve kat daha kaliteli ve sağlam olanlarıdır. Burada markaya mı para vermeli gerçek ürünemi sizin tercihinizdir. Bunun açıklamasını geçen yıl dayanışma formumuzda yazdığımın aynısını yazarak anlatmaya çalışacağım.

"...kullanmamız gereken hortum tipi önceki sanayi tecrübelerime dayanarak Poliüretan HİDROLİK hortum bunu rahatlıkla söyleyebilirim ve hidrolikçilerden alacağınız tüm pu hidrolik hortumlar üzerinde max. çalışma basıncı ve sıcaklıkları yazmaktadır. Unutulmaması gereken nokta üreticiye ve ürüne bağlı olarak aynı id-od deki hortumlar farklılık gösterebilir. Üzerinde üretici firma min. ve max. çalışma basınç ve sıcaklıkları yazmayan hiçbir hortumu hiçbir işiniz için satın almayın!

Şimdi, YAZICIOĞLU üstadımız güzel birşey demek istemiş "olsada test etsek gibi" (umarım yanlış anlamamışımdır). Kendi sistemimde pu (poliüretan demek) 6.5-10 hidrolik hortumumun max. çalışma basıncı 10 bar. max. çalışma sıcaklığı yanlış hatırlamıyorsam -20, +80 derece. bu hortumu 600 litre/saatlik devir ayarlı pompa ile yaklaşık 8 aydır kullanıyorum, akışkan %50 karışım ile saf su ve antifiriz. Şimdi, üstadımızın belirttiği gibi vario kendini kanıtlamış pompalardan birisi ve teknik özellikleri;

Technical specifications
Nominal voltage: 12 V D
Operating voltage range: 8 to 24 VD
Nominal power (@ 12 V): 24
Nominal current (@ 12 V): 2 amp
Motor type: Brushless, microprocessor controlled
Maximum head: 10 ft (3.1 m)
Maximum discharge: ~ 317 GPH (1200 LPH)
Connection size: 1/2" barbs
Maximum pressure: 50 PSI (3.5 BAR)
Temperature range: 32 °F to 140°F (0 °C to 60 °C)
Electrical connector: Molex 4 pin
Weight: 1.4 LB (650 gr.)
Impeller Housing material : Noryl®
Warranty: 1 year

görüleceği gibi 3.5 bar basınç üretiyor. boru çapına daraltarak kullandığınızda taş çatlasın 7 bar basınç elde ettiğinizi düşünelim rüya gibi :)) olsada öyle diyelim.

Şimdi gelelim piyadaki tüm hirolikçilerde bulabileceğiniz poliüretan hortum çap ve basınç dayanımlarına (yerli malı orta karar bir markanın tablosudur)

POLİÜRETAN HORTUM ÜRÜN TABLOSU
Hortum Kodu İç Çap (mm) Dış Çap (mm) Et Kalınlığı(mm) Uzunluk (mt) Çalışma Basıncı (bar) Patlama Basıncı (bar) Bükülme Ağırlık (kg)
UA1530-------->1,5 -------->3------------->0.50--------->200---------->12--------------->36--------------->7---->0.56
UA2040-------->2 -------->4------------->1------------->200---------->25--------------->75-------------->10---->1.16
UA2540-------->2,5 -------->4------------->0.75--------->200----------->12-------------->36-------------->10---->0.99
UA3050-------->3 ------>5------------->1------------->200----------->13-------------->39-------------->10---->1.54
UA4060-------->4 ------>6------------->1------------->200----------->11-------------->33-------------->15---->1.93
UA5080-------->5 ------>8------------->1.5----------->100----------->12-------------->36-------------->15---->3.77
UA5580-------->5,5 ------>8------------->1,25---------->100----------->9--------------->27-------------->20---->3.26
UA6080-------->6 ------>8------------->1------------->100----------->8--------------->24--------------->25--->2.70
UA6510-------->6,5 ------>10------------>1.75---------->100---------->11-------------->33--------------->20--->5.58
UA7010-------->7 ------>10------------>1.5----------->100---------->9---------------->27--------------->25--->4.92
UA8012-------->8 ------>12------------>2------------->100---------->10--------------->30--------------->30--->7.72
UA9012-------->9 ------>12------------>1.5----------->100---------->8---------------->24--------------->35--->6.08
UA9514-------->9,5 ------>14------------>2------------->50------------>10-------------->30--------------->30--->11.00
UA1116-------->11 ------>16------------>2------------->50------------>10-------------->30--------------->55---->13.00

Poliüretan Hortum Sıcaklık Dereceleri : -20ºC(-4ºF) to 70º(+165ºF)
Poliüretan Hortum Ölçü Toleransları : 3mm~ 8mm OD/ ± 0.1mm(1/8"~3/8" OD/±0.05") 10mm~12mm OD/ ± 0.15mm(15/32"~3/4" OD/±0.07") 16mm~18mm OD/ ± 0.2mm
Poliüretan Hortum Çalışma Basıncı : 3 to 1 safety factor

Tablodanda anlaşılacağı ve genelimizin kullandığı hortum ölçülerinin basınç dayanımları üzere 6.5-10mm, 8-12mm ve 11-16mm ler için sırasıyla çalışma basınçları ; 11bar, 10 bar ve 10 bar. Buda bizim sistemlerimizde kullandığımız pompaların güçlerine gülüp geçecekleri (patlama basınçlarına bakarsanız göreceksiniz) anlamına geliyor. Umarım faydası dokunur ve tekrar söylemekte fayda görüyorum Üzerinde üretici firma min. ve max. çalışma basınç ve sıcaklıkları yazmayan hiçbir hortumu hiçbir işiniz için satın almayın!"

Akrilik Boru – Bakır Boru:
Akrilik boru ve çubuklar PMMA monomer bazlı şeffaf yada renkli (saydam), yarı saydam yada solid (ışığı geçirmeyen) olarak dolar bazlı satılan ürünlerdir. Tıp, sanayi, dekorasyon, akvaryum imalatları gibi aklanıza gelebilecek neredeyse her alanda kullanılmaktadır. Bunun nedeni çok zarif bir malzeme olması ve kolay işlenebilmesidir.
Akrilik borular gerek uygulama (hortum yerine kullanılması) gerek rakor bakımından biraz farklılık gösterir o kadar. Sizlere tavsiyem ilk custom ınızı kuracaksanız akrilik yada bakır boru ile bu işe başlamayın. Çünkü tecrübe, ekipman ve el becerisi isteyen bir iştir.
Kullanımda tavsiye edeceğim ölçüler: 6-10, 8-12, 12-16 ölçüleridir. Dikkat ederseniz et kalınlığı toplamda 4 mm dir. Daha ince et kalınlıklarına pek yönelmenizi tavsiye etmem.
Bakır boru uygulamasıda akrilikten çok farklı sayılmaz. İkiside el becerisi, ekipman ve tecrübe işidir.
Bazı Örnekler:

8) Sıvı (Liquid):
Eveeet, şimdi geldik en çok sorulan, kullanıcıların kafasını kurcalayan, uyku uyutmayan, yan gelip yattırmayan konumuza.
Sistemdeki görevi olarak baktığımızda Block/block lardaki sıcaklığı emen ve ilerlediği hat boyunca radyatöre kadar bu görevini yerine getiren, radyatörden sonrada tekrar ekipmanımızın soğumasını sağlayan yegane unsurdur. Yarı saydam ve saydam olarak hazır ürünler bulunmakla beraber, bende dahil bir kısım kullanıcıda sadece saf su yada saf su + antfiriz (%50 karışım oranı ile) kullanmaktadır. Kullanılacak sıvı konusunda herkesin farklı renk ve doku tercihi olduğundan bu işe karışmamakta fayda var. Herkes istediği sıvıyı kullansın...
...Bugün biraz yoğunluk olduğundan sadece pompa konusuna değinebildim. Herkese iyi forumlar...

ramone01 isimli forumdaşımızın güzel sorusunu ve cevabımı buraya eklemeyi uygun gördüm. Soru:
"Çok güzel bir konu olmuş, sormak istediğim bir şey var yazıldıysa da göremediysem affola, sorum şu custom bir sıvı soğutma yapmak istiyorum herşeyi bağladım hallettim diyelim, sıvıyı nasıl alıcam içeri ? Hava yapmayacak şekilde olması gerekiyor sanırım. Rezervuar dediğimiz parça bu işe mi yarıyor acaba. Eğer bu iş için değilse bu rezervuar ne işe yarıyor tam olarak. Custom olmayan sıvı soğutma kullandım, hortumlar asla ayrılmıyordu ve içinde hava olmadan sıvı vardı sadece pompadan radyatöre gidiyordu olay bu kadardı yani. Eğer customda rezervuar kullanmayacak olsam içine sıvıyı havasız şekilde nasıl dökebilirim?"
Cevap:
"Rezervuar doldurulması:
Şimdi, diyelim ki tüm sistemi hazırladığınızı, bağlantılarınızı kontrol ettiğinizi varsayalım. Sadece pompaya elektrik gidecek şekilde sistemimizi hazırlıyoruz (anakart, cpu vs hiçbirine elektrik gitmeyecek). Sonra rezervuarımızın üst deliğinden enejktör yada sıvıyı sağa sola sıçramadan dökebileceğimiz bir araçla haznemizin içerisine rezervuarımızın büyüklüğüne bağlı olarak bir yada yarım su bardağı sıvıyı döküyoruz. Sonra bakıyoruz ne kadarı gitti, rezervuarın konumuna göre büyük çoğunluğunun gitmesi lazım. Sonra az bir miktar daha ekliyoruz ve pompamızı birkaç saniyeliğine çalıştırıyoruz. Bu işlemi rezervuar 1/3 doluluğa gelinceye kadar tekrarlıyoruz. Sonra rezervuarın kör tapa sını kapatıp kibarca kasamızı sağa sola öne arkaya doğru yatırıyoruz. Boru/hortumlardan geçen hava boşluklarını görmeniz lazım. Sonra normal konuma alıp yine biraz sıvı biraz pompa şeklinde rezervuar 2/3 doluluğa gelinceye kadar tekrarlıyoruz. Kasayı yine kibarca sağa sola öne arkaya yatırma işlemini yapıyoruz. Fakat ilkinden biraz daha fazla sayıda. Örneğin; iki katı gibi. Sonra ne kadar kava kabarcığı çıktı boru/hortumlardaki durum nedir? Gerekiyorsa biraz daha yatırılır. Sonra yine kör tapamızı açıp sıvı ekleyip kör tapamızı kapatıyoruz pompayı devreye sokup tekrar birkaç saniyeliğine çalıştırıyorz. Çoğunlukla 3-5 adımda bu işlem tamamlanır. Son olarak rezervuar istediğimiz seviyede dolduktan sonra kör tapa kapatılır. Kasa bir kaç kez daha kibarca sağa sola öne arkaya yatırılır. Tüm ek yerlerine en kötüsü kağıt havlular birkaç kat konulur. Test amaçlı pompa birkaç dakikalığına gözlem altında çalıştırılır. Herhangi bir damlama, kağıt havlularda nemlenme varmı kontrol edilir. Var ise fena sıvıyı boşaltmamız lazım. Yok ise. Kağıt havluların miktarını arttırarak. İlk önce yine sadece pompa çalışacak şekilde 10 dakikalık bir test sürüşü yapılır. Pompanın tüm devirleri test edilir. Sonra durdurlur yine sızma damlama varmı kontrol edilir. Sonra baktık ki birşey yok. Önce 1-3-5 saatlik test sürüşleriyle soğutma sistemi gözlem altında test edilir. Hiçbir sıkıntı yok ise tüm sistem parçalarına elektrik bağlanır. Bu aşamada fittings dediğimiz bağlantı ekipmanlarını sarsmamaya dikkat etmeliyiz.

Radyatör doldurulması:
İşlem basamakları aynı olmakla beraber burada dikkat edilmesi gereken nokta radyatörün su doldurulacak deliğinin soğutma sisteminin en üst noktasında yer alması gerektiğidir (radyatör dik konumda olmalı yani baş aşağı duracak). Kimi radyatörlerde radyatörün altında 1 üstünde giriş ve çıkış delikleri olmak üzere 2 delik vardır. Böyle bir radyatörde giriş çıkış delikleri aşağıda sıvı doldurulacak delik yukarıda olmalıdır. Kimi radyatörlerde de daha fazla delik vardır misal nexxxos gibi onda da 5 delik vardır. Ama buda kafa karıştırmasın. Radyatörün altındaki tek delik yine yukarıya gelecek. Diğer doldurma aşamaları yine aynı. Radyatörün ne kadar dolup dolmadığını belirlemek sık sık gözle kontrol etmeyi gerektirir. Buna dikkat ettiğiniz müddetçe hiçbir sıkıntı yaşamazsınız."

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi [juggernaut] -- 27 Ocak 2017; 10:33:14 >

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

MaGaRaS

Yüzbaşı

575 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut] [ kullanıcısına yanıt

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

quote:

Orijinalden alıntı: [juggernaut]

quote:

Orijinalden alıntı: Ridianod

quote:

Orijinalden alıntı: [juggernaut]

quote:

Orijinalden alıntı: Ridianod

Konuyu sonunda okuma fırsatı buldum .Anlatım dilinizde harika olmuş.Bloklardaki nikel mi akrilik mi sorusunun cevabı tartışmasız belli görünüyor.Ya da bana öyle geldi.Sıvı soğutma işine girip çook extreme değerlere kasmayan biri için direk akrilik tercih edilmeli o zaman.Sıvı soğutmayla 80 dereceye çıkmak için saçma sapan değerleri zorlamak gerek heralde.Beni sıvı soğutmaya itekleyen parça gpu oldu.Üzerinde 2-3 fan olduğu halde stock değerlerde 70 80 derecede çalışan 30 cm lik parçaların soğuması,kasanın içinin ferahlamasında en önemli etken diye düşünüyorum.Şu an kuracak olsam ve param tam bir sistem kurmaya yetmese açıkcası ilk gpu yu soğutmaya odaklanırdım ben.

Bir kişi için faydası oluyorsa demek ki başkaları içinde faydası olacak. Buna memnun oldum Bu arada senin gpu ne?

Gtx 780 ya da R9 290 olacak da hangisi denk gelirse artık.R9 290 buldum 1 tane ama çektiği elektrik canımı sıkıyor açıkcası.Benim pc de çok oyun oynanır.3-5 fazla fps alacaz diye yanlış değilse eğer 100-150 watt fazla çeken kartta almak aklıma yatmıyor açıkcası :/ ne yapsam bilemedim kısaca

Tavsiyem işlemcin intel ise nvidia, amd ise ati gpu lu kart alman yönünde olacak. Çünkü, genel kanı hep bu yönde.

Yok Ali abi. Bu yanlış bir kanı. Markaya marka uyumu gibi bir şey yok. Sadece amd işlemciye hiç bir iyi ekran kartı olmuyor. Multi, open world oyunlardaki dalgalanmayı gösteren zibilyon tane rehber, video ve amd den intele geçmiş kullanıcı var lakin ekran kartlarında böyle bir olay yok. Oyun şirketi bir ekran kartı şirketiyle anlaşırsa daha çok fps veriyor. Onun dışında paralel denilecek modeller mevcut 2 markada da. Beni ilgilendiren kısım fps değil şu an.Zaten 7850 kullanan bir adamım. Elektrik çekme durumu çok önemli. Ona karar verirsem her şey hallolacak. Neyse konu benim ekran kartı seçimime geldi :D en kısa sürede konunun güncellenmesi dileğiyle iyi akşamlar

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

quote:

Orijinalden alıntı: Ridianod

quote:

Orijinalden alıntı: [juggernaut]

quote:

Orijinalden alıntı: Ridianod

quote:

Orijinalden alıntı: [juggernaut]

quote:

Orijinalden alıntı: Ridianod

Konuyu sonunda okuma fırsatı buldum .Anlatım dilinizde harika olmuş.Bloklardaki nikel mi akrilik mi sorusunun cevabı tartışmasız belli görünüyor.Ya da bana öyle geldi.Sıvı soğutma işine girip çook extreme değerlere kasmayan biri için direk akrilik tercih edilmeli o zaman.Sıvı soğutmayla 80 dereceye çıkmak için saçma sapan değerleri zorlamak gerek heralde.Beni sıvı soğutmaya itekleyen parça gpu oldu.Üzerinde 2-3 fan olduğu halde stock değerlerde 70 80 derecede çalışan 30 cm lik parçaların soğuması,kasanın içinin ferahlamasında en önemli etken diye düşünüyorum.Şu an kuracak olsam ve param tam bir sistem kurmaya yetmese açıkcası ilk gpu yu soğutmaya odaklanırdım ben.

Bir kişi için faydası oluyorsa demek ki başkaları içinde faydası olacak. Buna memnun oldum Bu arada senin gpu ne?

Gtx 780 ya da R9 290 olacak da hangisi denk gelirse artık.R9 290 buldum 1 tane ama çektiği elektrik canımı sıkıyor açıkcası.Benim pc de çok oyun oynanır.3-5 fazla fps alacaz diye yanlış değilse eğer 100-150 watt fazla çeken kartta almak aklıma yatmıyor açıkcası :/ ne yapsam bilemedim kısaca

Tavsiyem işlemcin intel ise nvidia, amd ise ati gpu lu kart alman yönünde olacak. Çünkü, genel kanı hep bu yönde.

Yok Ali abi. Bu yanlış bir kanı. Markaya marka uyumu gibi bir şey yok. Sadece amd işlemciye hiç bir iyi ekran kartı olmuyor. Multi, open world oyunlardaki dalgalanmayı gösteren zibilyon tane rehber, video ve amd den intele geçmiş kullanıcı var lakin ekran kartlarında böyle bir olay yok. Oyun şirketi bir ekran kartı şirketiyle anlaşırsa daha çok fps veriyor. Onun dışında paralel denilecek modeller mevcut 2 markada da. Beni ilgilendiren kısım fps değil şu an.Zaten 7850 kullanan bir adamım. Elektrik çekme durumu çok önemli. Ona karar verirsem her şey hallolacak. Neyse konu benim ekran kartı seçimime geldi :D en kısa sürede konunun güncellenmesi dileğiyle iyi akşamlar

Alıntıları Göster

Abi bir kaç sorum olacak. Sürekli bahsettiğiniz G1/4 nedir ? Bu rakorları blocklar ile boruyu birleştiriken mi kullanıcaz sadece? (Hani dirsek vs kullanıp keskin hat vermek gibi zevke kaçan olayları düşünmez isek) Pompanın elektrik tüketimi tahmini ne kadardır ? Konu kabaca tamamlandığı zaman bir loop toplayacak mısınız ? örnek olması babında.Tahmini kaç para vermemiz gerekicek görmüş oluruz hemde.Teşekkürler.iyi akşamlar.

< Bu mesaj bu kişi tarafından değiştirildi Ridianod -- 13 Mart 2015; 0:51:28 >

cellat87

Binbaşı

1304 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

MaGaRaS

Yüzbaşı

575 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Ridianod

kullanıcısına yanıt

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut]

Yüzbaşı

933 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

MaGaRaS

Yüzbaşı

575 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

[juggernaut] [ kullanıcısına yanıt

Ridianod

Yarbay

3656 Mesaj

Tüm Başarılarını Gör

Yeni Başlayacaklar İçin Sıvı Soğutma Rehberi

Benzer içerikler